Öğrenilmiş Çaresizlikten Kurtulma Yolları
Öğrenilmiş Çaresizlik, kişinin geçmişinde yaptığı eylemlerden başarısızlıkla sonuçlandığında artık bu hep böyle olur diyerek ortaya çıkan bir ruh halidir. Bu ruh hali, süreklilik gösteren stresli durumlar gelişerek kişinin kendini etkisiz hissetmesine neden olur. Başarılı olacakken başarısız olmaya kendini mahkum eder. Çünkü başarıızlıkla sonuçlanacağını kabul etmiş ve çaresizlik içinde mücadeleyi kesmiştir. Oysa yılmadan tekrar başaracağım diyerek mücadele etse belki de çok kolay bir şekilde başarabilecektir farkında değildir.
Yaşam, zaman zaman bizi zorlayan ve karşımıza çıkan engellerle doludur. Ancak bazen, sürekli başarısızlık duygusuyla karşılaşmak, öğrenilmiş çaresizliğe yol açabilir. Bu durumda olan bireyler, kontrolünü kaybettiğine, durumları değiştiremeyeceğine ve sonuçları etkileyemeyeceğine inanabilir. Ancak, Öğrenilmiş Çaresizlik hissi, değişebilir ve aşılabilir.
Öğrenilmiş Çaresizlik duygusundan kurtulmak için atılabilecek adımlar oldukça önemlidir. İlk adım, bu duyguların farkında olmak ve tanımaktır. Kişinin kendi iç dünyasını ve düşüncelerini gözlemlemesi, bu duyguları tetikleyen faktörleri anlaması ve bu durumu değişim için bir fırsata dönüştürmesi açısından büyük önem taşır.
Öğrenilmiş Çaresizlikten Kurtulma
Öğrenilmiş çaresizliği yenebilmek için Dr. Feldenkrais’in, “Amacımız, imkânsızı mümkün, mümkünü kolay, kolayı da zarif ve zevkli yapmanın yollarını bulmaktır,” özdeyişini kendimize bir yol gösterici olarak aklımızda tutabiliriz.
Öğrenilmiş çaresizlik, değişebilir ve aşılabilir bir durumdur. Her adım, bu duygulardan kurtulma yolunda bir ilerleme anlamına gelir. Farkındalık, olumsuz inançların değiştirilmesi, hedeflerin parçalara ayrılması, dış destek ve olumlu kendini konuşma gibi adımlarla, öğrenilmiş çaresizlik duygusundan uzaklaşarak yeniden güçlenebilirsiniz.
Bu duygudan kurtulmanın bir diğer adımı da olumsuz inançları yeniden değerlendirmektir. Birey, kendi içsel konuşmalarını gözden geçirerek olumsuz düşünce kalıplarını tespit etmeli ve bunları değiştirmeye çalışmalıdır. Başarısızlık veya hataları sadece bir başarısızlık olarak görmek yerine, bir deneyim ve öğrenme fırsatı olarak ele almak, yeni bakış açıları geliştirmemize yardımcı olabilir.
Hedefleri parçalara bölmek de öğrenilmiş çaresizlik duygusunu azaltmada etkili bir stratejidir. Büyük hedeflerin küçük ve yönetilebilir adımlara bölünmesi, başarıya giden yolda ilerlemeyi kolaylaştırır. Her küçük adım atıldığında, başarı hissi artar ve öğrenilmiş çaresizlik duygusu azalır. Sizlere Öğrenilmiş Çaresizlikten Kurtulma Yollarını detayları ile açıklayacağız.
Öğrenilmiş Çaresizlikten Kurtulma Yolları Nelerdir?
- Farkındalık Geliştirmek: Öğrenilmiş çaresizlikten kurtulmanın ilk adımı, bu duyguyu fark etmek ve tanımaktır. Kendinizi sürekli olarak başarısız hissettiğinizde veya kontrolünüzü kaybettiğinizi hissettiğinizde bunu fark etmek, değişim için ilk adımdır.
- Olumsuz İnançları Tanımak ve Değiştirmek: Kendi iç konuşmalarınıza dikkat edin. Hangi durumlarda kendinizi çaresiz veya başarısız hissettiğinizi belirleyin. Bu olumsuz inançları tespit edip bunları olumlu ve gerçekçi inançlarla değiştirmek, öğrenilmiş çaresizlik duygusunu azaltabilir.
- Başarıları Parçalara Bölmek: Büyük hedefleri küçük adımlara bölmek, başarı duygusunu artırır. Bu da öğrenilmiş çaresizlik duygusunu azaltabilir. Her adımda kendinizi motive edin ve bu başarıları kutlayın.
- Öz Bakım ve Olumlu Kendini Konuşma: Kendinizi olumlu bir şekilde motive etmek ve takdir etmek önemlidir. Olumlu kendini konuşmalar, duygusal durumunuzu iyileştirebilir ve özsaygınızı artırabilir. Kendinize karşı daha nazik olun ve başarılarınızı takdir edin.
- Esneklik ve Yeniden Değerlendirme: Olaylara esnek bir perspektiften bakmayı öğrenin. Her başarısızlık veya zorluk, sizi daha güçlü yapabilir. Yaşananları bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirin ve değişime açık olun.
- Destek Almak: Profesyonel yardım almak, özellikle terapi veya danışmanlık yoluyla, öğrenilmiş çaresizlik duygusunu aşmada etkili olabilir. Bir destek ağına sahip olmak, duygusal olarak güçlenmenize yardımcı olabilir.
Bu adımları uygulamak zaman alabilir ve süreç kişiden kişiye değişebilir. Ancak, adımları bilinçli bir şekilde atarak, olumlu değişimler sağlanabilir ve öğrenilmiş çaresizlik duygusundan kurtulabilirsiniz. Bu süreçte sabırlı olmak ve kendinize karşı nazik olmak önemlidir.
Öğrenilmiş Çaresizlik ile ilgili bir kaç örnek
- Akademik Başarısızlık: Bir öğrenci, matematik dersinde sürekli olarak düşük notlar alır. Her ne kadar çaba gösterse de başarılı olamadığını düşünmeye başlar. Bu durum, öğrencinin diğer derslerde de aynı olumsuzlukları yaşamasına neden olabilir çünkü öğrenci, matematikteki başarısızlık deneyimlerini genel bir yetersizlik olarak algılayabilir.
- İş Hayatında Deneyimlenen Başarısızlık: Bir kişi iş hayatında sürekli olarak terfi alamadığını veya beklediği kariyer gelişimini yaşayamadığını düşünüyor olabilir. Bu durumda, kişi başarısızlık hissini diğer iş fırsatlarına yönelik umutsuzlukla birleştirebilir ve yeni fırsatları denemekten kaçınabilir.
- Sosyal İlişkilerde Yaşanan Zorluklar: Bir birey, sürekli olarak reddedildiğini veya yakın ilişkilerinde karşılaştığı sorunlarla başa çıkamadığını düşünüyor olabilir. Bu durum, kişinin gelecekteki ilişkileri denemekten kaçınmasına ve sürekli olarak olumsuz sonuçlar yaşayacağına dair bir inanç geliştirmesine neden olabilir.
Bu örnekler, kişinin belirli alanlarda sürekli başarısızlık hissetmesi ve bu durumları genelleştirerek kontrolünü yitirmesiyle ilgilidir. Öğrenilmiş çaresizlik duygusu, benzer durumlarla karşılaştığında sürekli olarak aynı olumsuz sonuçları beklemek ve bu durumları değiştiremeyeceğine dair bir inanç geliştirmek şeklinde ortaya çıkabilir.